वास्तुविशारद योजनेसाठी आवश्यक मार्गदर्शक: तुमची घर योजना कशी वाचावी
आर्किटेक्टची योजना काय असते?
आर्किटेक्ट्स प्लॅन हा द्विमितीय रेखाचित्रांचा संच आहे जो वास्तुविशारदाला इमारत कशी दिसावी असे वाटते याचे तपशीलवार दृश्य प्रतिनिधित्व प्रदान करतो. वास्तुविशारदाच्या योजनांमध्ये सामान्यतः इमारतीचे परिमाण, बांधकाम साहित्य आणि त्याच्या सर्व घटकांचे अचूक स्थान निर्दिष्ट केले जाते.
बांधकाम रेखाचित्रे, इमारतीचे आराखडे, घराचे आराखडे, मजल्याचे आराखडे आणि कामाचे आराखडे हे सर्व प्रकारचे आर्किटेक्ट प्लॅन आहेत.
आर्किटेक्टच्या योजना का महत्त्वाच्या आहेत?
आर्किटेक्टच्या योजना बांधकाम प्रक्रियेत सहभागी असलेल्या सर्वांना एकाच पानावर ठेवतात, ज्यामध्ये कंत्राटदार, बांधकाम कामगार, फॅब्रिकेटर, घर किंवा इमारत मालक आणि इमारत निरीक्षक यांचा समावेश आहे. तुम्हाला कामगार खर्च आणि साहित्याचा बिल अंदाज घेण्यासाठी, बांधकाम वेळापत्रक तयार करण्यासाठी आणि बांधकाम परवाने मिळविण्यासाठी आर्किटेक्टच्या योजनांची आवश्यकता आहे. ब्लूप्रिंटचा एक संच दर्शवितो की तुमची इमारत रचना तुमच्या स्थानिक इमारत कोडचे पालन करते, अन्यथा इमारत तपासणी विभाग बांधकाम सुरू करण्यासाठी तुमचा परवाना मंजूर करणार नाही.
आर्किटेक्टच्या योजनांमध्ये ३ प्रकारचे दृश्ये
बांधकाम आर्किटेक्टच्या आराखड्याकडे पाहताना, पाहण्याच्या कोनाचा दृष्टीकोन समजून घेणे आवश्यक आहे. तांत्रिक रेखाचित्रात रचना दर्शविताना वास्तुविशारद सामान्यतः तीन दृष्टिकोन वापरतात.
- प्लॅन व्ह्यू ड्रॉइंग : प्लॅन व्ह्यू म्हणजे क्षैतिज समतलावर काढलेले रेखाचित्र ज्यामध्ये वरून एखाद्या संरचनेचे पक्ष्याच्या नजरेतून दृश्य दिसते. इमारतीतील प्रत्येक मजल्यावर स्वतःचे प्लॅन व्ह्यू ड्रॉइंग असते.
- उंची दृश्य रेखाचित्र : उंची दृश्य म्हणजे उभ्या समतलावर काढलेले रेखाचित्र जे इमारत समोरून, मागे, डावीकडे किंवा उजवीकडे पाहिल्यास कशी दिसते हे दर्शवते. आतील उंची रेखाचित्रे आणि बाह्य उंची रेखाचित्रे दोन्ही आहेत.
- सेक्शन व्ह्यू ड्रॉइंग : सेक्शन व्ह्यू म्हणजे उभ्या समतलावरील एक रेखाचित्र जे संरचनेच्या विशिष्ट भागाच्या आतील भागाचे चित्रण करण्यासाठी घन जागेतून कापते. क्रॉस-सेक्शन व्ह्यूमध्ये इन्सुलेशन, वॉल स्टड आणि शीथिंग घटक दिसतात.
आर्किटेक्टच्या प्लॅन लाईन्सचे १० प्रकार आणि ते कसे वाचायचे
बांधकाम रेखाचित्रात वेगवेगळ्या रेषा काय दर्शवतात हे जाणून घेणे हे सर्वात मूलभूत ब्लूप्रिंट वाचन कौशल्यांपैकी एक आहे.
- ऑब्जेक्ट रेषा : दृश्यमान रेषा म्हणूनही ओळखल्या जाणाऱ्या, ऑब्जेक्ट रेषा घटकाच्या बाजू दर्शवितात ज्या त्या घटकाकडे प्रत्यक्ष पाहताना दिसतात. दृश्य रेषा पूर्णपणे घन असतात आणि त्या सर्वात जाड प्रकारच्या रेषा असतात.
- लपलेली रेषा : अदृश्य रेषा म्हणूनही ओळखल्या जाणाऱ्या, लपलेल्या रेषा अशा वस्तूंच्या पृष्ठभागांना दर्शवितात जे वस्तू पाहताना दिसत नाहीत. लपलेल्या रेषांमध्ये लहान डॅश असतात जे आर्किटेक्ट ऑब्जेक्ट रेषांच्या अर्ध्या जाडीवर काढतो.
- मध्यरेषा : या प्रकारची रेषा घटकाच्या मध्यवर्ती अक्षाचे प्रतिनिधित्व करते. मध्यरेषा म्हणजे पर्यायी लहान आणि लांब डॅश असतात जे आर्किटेक्ट लपलेल्या रेषांच्या समान जाडीने काढतो.
- परिमाण रेषा : परिमाण रेषा रेखाचित्रातील दोन बिंदूंमधील अंतर दर्शवितात. आर्किटेक्ट दोन लहान घन रेषा काढतो ज्यांच्यामध्ये अंतर असते आणि परिमाण करताना विरुद्ध दिशेने निर्देशित केलेले दोन बाणांचे टोक असतात. त्यानंतर आर्किटेक्ट दोन रेषांमधील रिकाम्या अंतरावर परिमाण क्रमांक लिहितो.
- विस्तार रेषा : परिमाण रेषेच्या प्रत्येक शेवटच्या बिंदूवरील या लहान, घन रेषा परिमाणाची अचूक मर्यादा दर्शवतात. विस्तार रेषा नेहमी परिमाण रेषांशी जोडल्या जातात आणि कधीही ऑब्जेक्ट रेषांना स्पर्श करू नयेत.
- लीडर लाइन : लीडर लाइन ही एक बारीक रेखाटलेली घन रेषा असते जी एका विशिष्ट बिंदू किंवा क्षेत्राला नोट, संख्या किंवा इतर लिखित संदर्भाने लेबल करते. लीडर लाइनमध्ये सहसा ते वर्णन करत असलेल्या क्षेत्राकडे निर्देशित करणारा बाण असतो.
- फॅन्टम रेषा : या प्रकारची रेषा एखाद्या वस्तूचे घटक दर्शवते जे पर्यायी स्थितीत जाऊ शकतात किंवा एखाद्या वस्तूच्या लगतच्या वैशिष्ट्यांना दर्शवू शकतात. उदाहरणार्थ, एखादा वास्तुविशारद उघड्या स्थितीत बंद दरवाजा कसा दिसतो हे रेखाटण्यासाठी फॅन्टम रेषा वापरू शकतो. फॅन्टम रेषेत एक लांब डॅश असतो जो पर्यायीपणे दोन लहान डॅशसह असतो.
- कटिंग-प्लेन लाइन : कटिंग-प्लेन लाइन ही U-आकाराची रेषा असते ज्याच्या प्रत्येक टोकाला बाण असतात. ती वस्तूची अंतर्गत वैशिष्ट्ये प्रदर्शित करण्यासाठी तिला दुभाजक करते.
- सेक्शनल लाईन : सेक्शनल व्ह्यूमधील एखाद्या वस्तूचा पृष्ठभाग कटिंग-प्लेन लाईनने कापला जातो तेव्हा सेक्शनल लाईन दर्शवितात. एका सेक्शनल लाईनमध्ये अनेक लहान समांतर कर्णरेषा असतात.
- ब्रेक लाईन : आर्किटेक्ट्स ड्रॉइंग स्पेस वाचवण्यासाठी वस्तूच्या लांब एकसमान भागांचे दृश्य लहान करण्यासाठी ब्रेक लाईन्स वापरतात. लहान ब्रेक लाईन्स म्हणजे जाड, घन फ्रीहँड वेव्ही रेषा असतात, तर लांब ब्रेक लाईन्स म्हणजे पातळ, घन रुलर-ड्रॉइंग रेषा असतात ज्या एकमेकांमध्ये फ्रीहँड झिग-झॅग असतात. आर्किटेक्ट्स डिटेल ड्रॉइंग आणि असेंब्ली ड्रॉइंग दोन्हीमध्ये ब्रेक लाईन्स वापरतात.
आर्किटेक्टच्या योजनेच्या संचातील रेखाचित्रांचे ८ प्रकार
आर्किटेक्टच्या योजना व्यवस्थित राहतील याची खात्री करण्यासाठी, आर्किटेक्ट त्यांच्या रेखाचित्रांना वर्गीकरण करणारा लेटर कोड आणि शीट नंबर, उदा. A001, असे लेबल लावतात. खालील ब्रेकडाउनमध्ये लेटर कोड सिस्टम आणि प्लॅनच्या मूलभूत संचातील रेखाचित्रांचा क्रम स्पष्ट केला आहे.
- जी शीट्स (सामान्य पत्रके) : सामान्य पत्रकांमध्ये कव्हर शीट, प्लॅन इंडेक्स आणि प्लॉट प्लॅन असतात.
- पत्रके (स्थापत्य आराखडे) : वास्तुशिल्पीय रेखाचित्रांमध्ये छताचे आराखडे, छताचे आराखडे, मजल्याचे आराखडे, इमारतीचे विभाग आणि भिंतीचे विभाग दर्शविले जातात.
- एस शीट्स (स्ट्रक्चरल इंजिनिअरिंग प्लॅन्स) : स्ट्रक्चरल ड्रॉइंग्जमध्ये फ्रेमिंग प्लॅन्स, फाउंडेशन प्लॅन्स आणि छतावरील स्ट्रक्चर प्लॅन्स दाखवले जातात.
- ई शीट्स (इलेक्ट्रिकल प्लॅन) : हे प्लॅन सर्व इलेक्ट्रिकल फिक्स्चर, सर्किट आणि पॅनेल बॉक्सचे स्थान दर्शवितात. इलेक्ट्रिकल स्कीमॅटिक्स प्रत्यक्ष इलेक्ट्रिकल सर्किटचे कार्य दर्शवितात, तर वायरिंग आकृत्या तारांचा भौतिक लेआउट दर्शवितात.
- एम शीट्स (मेकॅनिकल प्लॅन) : मेकॅनिकल ड्रॉइंगमध्ये एचव्हीएसी सिस्टीम, रेफ्रिजरंट पाईपिंग, कंट्रोल वायरिंग आणि डक्टवर्कशी संबंधित माहिती असते.
- पी शीट्स (प्लंबिंग प्लॅन्स) : प्लंबिंग प्लॅन्समध्ये स्ट्रक्चरमधील प्लंबिंगचे स्थान आणि प्रकार दर्शविला जातो.
- दरवाज्यांचे वेळापत्रक, खिडक्यांचे वेळापत्रक आणि पूर्ण करण्याचे वेळापत्रक : दरवाजे, खिडक्या आणि इतर प्रकारच्या पूर्ण करण्याच्या पद्धतींचा आकार, साहित्य आणि शैली यांचे वेळापत्रक वर्णन करते.
- स्पेसिफिकेशन शीट्स : या शीट्समध्ये सर्व साहित्याचे तपशीलवार वर्णन असते.
आर्किटेक्टचा आराखडा वाचण्यासाठी ४ टिप्स
जर तुम्ही आर्किटेक्टच्या योजना वाचण्यास नवीन असाल आणि इमारत बांधकाम प्रकल्पावर काम करण्याची तयारी करत असाल, तर ब्लूप्रिंट वाचनाच्या या मूलभूत गोष्टींशी परिचित व्हा. येथील टिप्स तुम्हाला ब्लूप्रिंट कसे वाचायचे याची मूलभूत समज प्रदान करतील, परंतु जर तुम्हाला बांधकाम व्यावसायिकाचे ज्ञान हवे असेल, तर प्रत्यक्ष ब्लूप्रिंट वाचन अभ्यासक्रम पाहणे फायदेशीर ठरू शकते.
- टायटल ब्लॉकपासून सुरुवात करा . टायटल ब्लॉक ही बांधकाम साइट प्लॅनमध्ये तुम्हाला दिसणारी पहिली माहिती आहे. त्यात प्रकल्पाचे नाव, प्लॅन नंबर, ड्रॉइंग तारीख, स्थान माहिती, आर्किटेक्टची संपर्क माहिती, कंपनीचे नाव आणि आवश्यक सरकारी मंजुरी माहिती यासारखी महत्त्वाची माहिती असते. शेवटी, त्यात प्लॅन इंडेक्स असतो, जो संपूर्ण प्लॅनमध्ये असलेल्या सर्व ड्रॉइंगची संदर्भ यादी असते. ब्लूप्रिंट्समध्ये केलेले कोणतेही बदल रिव्हिजन ब्लॉकमध्ये सूचीबद्ध केले जातात जे सामान्यतः टायटल ब्लॉकमध्ये किंवा वास्तविक सुधारित ड्रॉइंगच्या वरच्या उजव्या कोपऱ्यात असते.
- प्लॅन लीजेंडचा अभ्यास करा . रेखाचित्रांमधील मूलभूत चिन्हे समजून घेण्यासाठी आणि समजून घेण्यासाठी लीजेंड ही तुमची गुरुकिल्ली आहे. उदाहरणार्थ, इलेक्ट्रिकल ड्रॉइंगमध्ये आउटलेटचे स्थान दर्शविणारी चिन्हे असतात आणि छताच्या प्लॅनमध्ये स्कायलाइट्सचे स्थान दर्शविणारी चिन्हे असू शकतात. विशिष्ट प्रकारच्या प्रकल्पांसाठी उद्योग-मानक चिन्हे आहेत, परंतु काही आर्किटेक्ट आणि बांधकाम कंपन्या त्यांची स्वतःची कस्टम चिन्हे वापरतात. सुरुवातीपासूनच लीजेंडशी परिचित झाल्याने ब्लूप्रिंट चिन्हे समजून घेणे सोपे होईल.
- आर्किटेक्टच्या योजना शोधा स्केल आणि ओरिएंटेशन . सर्व आर्किटेक्टचे प्लॅन ड्रॉइंग स्केलनुसार काढलेले असतात. ड्रॉइंग स्केल तयार केलेल्या रचनेचा आकार आणि ड्रॉइंगच्या आकारातील फरक दर्शवितो. उदाहरणार्थ, ड्रॉइंगमध्ये एक चतुर्थांश इंचसाठी एक सामान्य ड्रॉइंग स्केल पूर्ण झालेल्या प्रकल्पात एक फूट इतकाच असतो. जर बांधकाम प्रक्रियेत सहभागी असलेल्या कोणीही चुकीच्या स्केलचा वापर केला तर, जेव्हा साहित्य चुकीच्या आकारात येते तेव्हा गंभीर समस्या उद्भवतील. आर्किटेक्टच्या स्केल व्यतिरिक्त, तुम्हाला उत्तर बाण किंवा रेखाचित्रांचे ओरिएंटेशन स्थापित करणारे कंपास चिन्ह शोधावे लागेल. तुम्हाला सामान्यतः प्लॅन लेजेंडजवळ ब्लूप्रिंट ओरिएंटेशन आढळेल आणि स्केल प्रत्येक स्वतंत्र ड्रॉइंग पृष्ठावर दर्शविला पाहिजे.
- आर्किटेक्टकडून नोट्स शोधा . आर्किटेक्ट ब्लूप्रिंटच्या अशा पैलूंवर अतिरिक्त संदर्भ देण्यासाठी सामान्य नोट्स समाविष्ट करू शकतात ज्यांचा अन्यथा अर्थ लावणे कठीण असेल. या नोट्सकडे लक्ष ठेवा, ज्या थेट रेखाचित्रांवर लिहिलेल्या आहेत किंवा वेगळ्या दस्तऐवजात जोडल्या आहेत.
एक टिप्पणी द्या